Gıda


Mersin'in Bozyazı ilçesine has olan Bozyazı Kavutu, tam bir enerji bombası ve besin değeri yüksek bir tatlıdır. Türk patentince coğrafik işaret ile  Bozyazı Kavutu  olarak tanımlanmıştır. Kavut, Bozyazı ve çevresinde yörüklerin kullandığı çobanların uzun yürüyüşlerde ve dağda hayvanlarını otlatırken günlük enerji ihtiyacını karşılamak için tercih ettikleri çok değerli bir besindir. Yörede yetişen organik keçiboynuzu, fıstık, susam ve ak darının helva kıvamına gelinceye kadar dibekte dövülerek elde edilir. Uzun süre bozulmadan saklanabilen kavut'un 50 gramı günlük besin ihtiyacını karşılayacak niteliktedir.

Ortalama Besin Değeri (100 gr için)

Enerji: 464 kkal/1945 kJ

Toplam Yağ: 2,8 g

Doymuş Yağ: 2,5 g

Karbonhidrat: 27,5 g

Şekerler: 18,6 g

Protein: 15,6 g

Tuz: 47,8 mg


​Türk patentince coğrafik işaret ile  Mersin Cezeryesi olarak tanımlanmıştır. Cezerye, özellikle Mersin bölgesinde yaygın tatlı türü. Havuç, toz şeker, ceviz ve hindistan cevizinden yapılır. Adını, Arapça'da havuç anlamına gelen "Cezer" kelimesinden alır. 

​Türk patentince coğrafik işaret ile  Mersin Kerebiç olarak tanımlanmıştır. Kerebiç; Mersin yöresine ait, bayramlarda çokça tüketilen bir tatlıdır. Beyaz bir kaymağın içinde yatan, içi fıstık ya da cevizle dolu, irmikten yapılmış, içli köfteye benzeyen bir tatlıdır.

Yapımında kullanılan beyaz köpüğü oluşturan çöven kökü nedeniyle kerebiç, alışılmışın dışında bir lezzete sahiptir.

Türk patentince coğrafik işaret ile  Mersin Tantuni olarak tanımlanmıştır. Tantuni, Mersin'e has bir dürüm çeşididir. Türkmenlerden gelme olduğu genel bir kanıdır.
Rivayete göre aslen fakir yemeği olan tantuni ucuz olması için bolca akciğer ile karıştırılmış et ve yağdan yapılırdı. Bugün tüketilen tantuni ise iki çeşit etle yapılır. Sadece et içeren dürüme biftek, hem et hem de kuyruk yağı içeren dürüme ise tantuni denir.

​

Türk patentince coğrafik işaret ile  Tarsus Humusu olarak tanımlanmıştır.Tarsus Humusu kültürel birikimin bir sonucu olarak yörede uzun yıllardır üretilen bilinirliği yüksek çok özel bir yiyecektir. Türk patentince coğrafik işaret ile  Tarsus Humusu  olarak tanımlanmıştır. Tarsus yöresi ile bilinirlik kazanmış özel bir yiyecektir. Tarsus’ta ilk humus yapımı 1920’lerde başlamıştır ve günümüze kadar devam etmiştir. Ayrıca "Eshab-ı Kehf’te Hıdırellez Günleri" kapsamında geleneksel olarak Tarsus Humus yarışmaları düzenlenerek ürün yapımındaki ustalık öne çıkarılmakta ve kültürel mirasın yaşatılması devam etmektedir.

Tarsus Humusu pişmiş nohutların dövme bakır tas içerisinde tokmakla ezilerek içerisine tahin, limon suyu/tuzu, sarımsak ve çeşitli baharatlar ilave edildikten sonra üzerine kızdırılmış pul biberli yağ dökülmesi ve isteğe bağlı olarak pastırma eklenmesiyle hazırlanan ve sıcak olarak tüketilen bir yemek çeşididir.

Tarsus Humusu'nun yapımında Çukurova Bölgesi’nde hasat edilen yerli susamlardan üretilen tahin kullanılmaktadır.

Tarsus Humusu'nun ayırt edici özelliği pişmiş nohudun tokmak ile ezilmesi sonucu elde edilen diri nohut ezmesinin pürüzlü tekstür yapıda olması ve sıcak olarak servis edilmesidir. Ayrıca ürünün uygun viskozitede (akışkanlığa karşı gösterilen direnç) yapımı ustalık gerektirmesidir.


​

Türk patentince coğrafik işaret ile  Tarsus Şalgamı  olarak tanımlanmıştır. Tarsus Şalgamı, yörenin zengin mutfak kültürü içinde yer alan ve yıl boyunca yemeklerin yanında içilebildiği gibi; yazın serinletici, kış mevsiminde ise enerji sağlayıcı bir içecek olarak tüketilebilen ürünlerinden birisidir. Tarsus Şalgamı'nın temel malzemesi olan siyah havuç ve şalgam turpu Tarsus Ovası'nda yetiştirilen tarım ürünleri arasında bulunmaktadır. Tarsus Şalgamı'nın imalatında beş çeşit girdi ürünü kullanılmaktadır. Bunlar siyah havuç, şalgam turpu, doğal maya olarak bulgur unu (kepeği), su ve tuzdan ibarettir. Ürün farklılaştırılması durumunda ise "süs biberi" kullanılır.

Siyah havuç ve şalgam turpu bol su ile yıkanarak yabancı maddelerden arındırılıp, yıkanarak temizlenir. Havuç ve turp üzerinde bulunan kök artıkları veya baş kısmındaki dal kalıntıları gerektiği şekilde iyice temizlenir. Havuçlar makine yardımıyla veya elde bir bıçak yardımıyla boyuna, yani uzunlamasına dilimlenir. Şalgam turpu ise kızartmalık patates dilimler gibi yaprak halinde dilimlenir. Dilimlenmiş havuç ve turp birlikte şalgam kurulacak kabın içine dizilerek yerleştirilir.

Şalgamın mayalanması işleminde kimyevi maya kullanılmaz. Doğal maya olarak bulgur unu, doğal şalgam mayası olarak kullanılır. Tarsus Şalgamı kurulurken şu prosedüre uyulur:

Şalgamın kurulacağı kabın içine önce dilimlenmiş siyah havuç ve şalgam turpu karışık bir şekilde yerleştirilir. Suyu ilave edilir. Kâfi miktarda tuzu konulur, kısa bir süre tuzun kolay erimesini sağlamak için su yüzeyinden karıştırılır. Özel surette hazırlanmış şalgam mayası kabın içindeki suyun üst yüzeyinde duracak şekilde özel bez torbası içinde asılı bırakılır. Kabın ağzı sıkıca kapatılır. Şalgam kurulacak suyun yoğun klor içermemesi gerekir. Klor şalgamın kalitesini olumsuz etkiler. Kurulan şalgam mayalanması için gerekli süreyi beklemek için dinlendirmeye alınır. Şalgamın mayalanması süreci bulunduğu ortamın sıcaklığından doğrudan etkilemektedir. Mayalanma süresi mevsimine ve ortamına göre değişiklik arz etmektedir. Yirmi beş derece ortam sıcaklığında kurulan şalgamın mayalanma süresi 7-8 gündür. Mayalanma süresini çok iyi geçirmiş şalgam, yörede "keskin şalgam" olarak sıfatlandırılmaktadır. Şalgam kurulduktan sonra mayalanma kıvamına gelip gelmediği tadılmak suretiyle tespit edilmektedir.

Tarsus Şalgamı iki farklı ürün olarak üretilmektedir.  Normal Tarsus Şalgamı'nın muhteviyatında acı kullanılmaz. Yörede yetişen ve halk arasında "süs biberi" adıyla bilinen biber şalgam kurulurken içine atıldığı takdirde "acılı şalgam" elde edilir.


​

Türk patentince coğrafik işaret ile  Tarsus Yayla Bandırması olarak tanımlanmıştır. Ürün, ceviz sucuğu olarak da tanımlanabilir.

Tarsus Yayla Bandırması esasen ev hanımları tarafından bir çeşit kışlık yemiş niyetiyle ve hane halkının ihtiyacını ka şılayacak miktarda üretilir.

Tarsus Yayla Bandırmasının üretiminde dört çeşit ürün kullanılmaktadır. Bunlar: üzüm pekmezi, ceviz, su ve nişastadır. Üzüm pekmezi, Tarsus Beyazı Üzümünden yapılmış olmalıdır. Ceviz içi, Tarsus Yaylalarında yetişen cevizden olmalıdır. Üçüncü girdi olarak nişasta kullanılır. Kesinlikle suni tatlandırıcı ya da renklendirici niteliği olan başka bir ürün kullanılmaz.

Üzüm pekmezi şıra kıvamına gelecek şekilde sulandırılır. Yeterli miktarda nişasta, sulandırılan şıraya ilave edilerek karıştırılır. Şıra ve nişasta genişçe bir kapta 45 dakika süreyle sürekli karıştırılarak pişirilir. Bu işlem sonucu elde edilen ürüne yörede "Palıza" denilir. Ceviz içi küçük parçalara ayrılmadan (¼ büyüklüğünde) temiz bir ip parçasına, yorgan iğnesi yardımıyla yaklaşık 50 santim kadar dizilir. Bu şekilde ipe dizilmiş cevizler isteğe göre bir veya iki kez Palızaya bandırmak suretiyle Palıza ile kaplanır. Palıza ile kaplanmış ürün ipinden yüksekçe bir yere asılarak kıvamını alıncaya kadar açık ve kuru havada üç gün süre ile dinlendirmeye alınır. Bu süre sonunda elde edilen ürün Tarsus Yayla Bandırması olarak yenilecek hale gelir.